Bij binnenkomst moeten we langs stevige security, een niveautje zwaarder dan bij de concerten die ik normaal bezoek in AFAS Live. Om mijn werk te kunnen doen heb ik vandaag 4 verschillende toegangsbandjes nodig. Je voelt het aan alles: er staat iets bijzonders te gebeuren vandaag.
Ik loop een rondje door het gebouw en zie al veel collega’s aan het werk: ze leggen bijvoorbeeld de laatste hand aan de incheckbalies waar straks 3500 gasten langs moeten. De badges van onze 300 VIP-gasten liggen klaar en iedereen kijkt met lichte spanning naar de deuren; stilte voor de storm.
Ik haal snel nog een bakje koffie en installeer me op mijn werkplek. Vandaag mag ik in de loge zitten, samen met de fotograaf, alle sprekers en twee social media teams. Vanaf boven kan ik goed zien hoe het podium nog even snel gedweild wordt en alle stoelen een laatste check krijgen. Nieuwsgierig loop ik even naar beneden, naar het plein voor AFAS Live. Verbaasd zie ik dat er al een flinke rij staat, tot aan de overkant van het plein.
Stipt om 11 uur gaat de zaal open. Onder begeleiding van een drumband worden de gasten de zaal in geleid. Vanaf de loge kan ik goed zien hoe iedereen snel op zoek gaat naar zijn of haar plekje.
Om half twaalf (weer stipt op tijd) verstomt opeens het geroezemoes. Het licht gaat uit, één felle spot op het podium knipt aan. In de spotlight staat een jong meisje. Ze staart in de verte en vraagt zich af hoe de toekomst eruit zal zien, wie zal haar kinderen lesgeven, wie zal haar verzorgen als ze oud is? Plots gaat er nog een spot aan, een tweede vrouw blijkt op het podium te staan. Ze begint te praten tegen het meisje, het meisje houdt pakt haar hand vast en de vrouw stelt haar gerust. De schedel van de tweede vrouw is half doorzichtig en daaronder prijkt geavanceerde elektronica, het is robot Sophia.
De voice-over, een stem die verdacht veel op die van Morgan Freeman lijkt, begint te praten: “Change has never gone this fast, and it will never be this slow again”. Een indrukwekkende opening en direct al iets om even over na te denken. De voice-over kondigt de presentator van de dag aan: Jim Stolze. Na een korte introductie van de dag door Jim mag de eerste spreker, Steven van Belleghem het spits afbijten.
Steven van Belleghem trapt af met een razendsnel en pakkend verhaal waarin hij een aantal treffende voorbeelden geeft van de snelheid van technologische veranderingen. En, misschien nog wel interessanter: wij zijn als Nederland of zelfs als Europa, helemaal geen koploper op dat gebied. Zijn wij in Nederland net gewend aan contactloos betalen, kijken ze je in China verschrikt aan als je met dat stukje plastic aankomt bij de kassa. Geen cash of creditcards, ze accepteren alleen AliPay en WeChat. Een wake-up call voor veel mensen in de zaal.
Na Steven volgt een paneldiscussie met vier Nederlandse ‘disruptors’: Gillian Tans van Booking.com, Alexander Klöpping van Blendle, Ali Niknam van Bunq en Joris Beckers van online supermarkt Picnic. Ze geven hun mening over de rol van technologie in bedrijven en geven voorbeelden van hoe technologie ze helpt om de dienstverlening te verbeteren. Zo introduceerde Picnic minute-precise delivery, gebaseerd op machine learning, dat ervoor zorgt dat klanten altijd tot op de minuut precies weten wanneer hun boodschappen worden bezorgd, in plaats van de halve middag voor het raam te moeten zitten wachten.
Special guest in het panel is robot Sophia, de meest menselijke robot ter wereld, ze verstaat nog geen Nederlands dus ze discussieert in het Engels mee met de 4 Nederlandse topondernemers. Nou ja discussieert, de ondernemers mogen haar vragen stellen. Dat gaat prima totdat de vooraf afgesproken vragen op zijn en er geïmproviseerd mag worden; 3 van 4 antwoorden die ze geeft slaan de plank behoorlijk mis. Zeker, robots komen eraan. Maar voorlopig zijn het nog geen ideale gesprekspartners.
Tijd voor een goede lunch. In de pauze drommen de mensen om robot Sophia heen. Ze neemt gelukkig ruim de tijd om met iedereen op de foto te gaan en vragen te beantwoorden van nieuwsgierige mensen.
Nadat de vriendelijke doch dwingende stem van de voice-over iedereen weer naar de zaal vraagt, wordt het middagprogramma afgetrapt door een spetterend optreden van ISH Dance Collective. De combinatie van dans, freestyle BMX en balkunsten deed vele oh’s en ah’s uit de zaal opklinken.
Daniel Shapiro, Harvard hoogleraar in onderhandelen, was de eerste spreker van de middag en leerde ons het belang van waardering. Als je in een conflict zit is je eerste reflex om te vechten of te vluchten, maar dat werkt nooit. Je moet even pauze nemen om de ander te begrijpen (understand), in te leven (find merit) en vervolgens je waardering te uiten (communicate). Je komt nooit tot een overeenstemming als je je niet verplaatst in de ander en waardering uit voor de ander z’n overtuigingen.
Daarna komt ‘de beste lerares ter wereld’, Maggie MacDonnell, het podium op. Een enorm indrukwekkend verhaal over hoe je impact kunt hebben op een gemeenschap door ‘gewoon’ liefde te tonen aan die jongeren, er voor ze te zijn, een veilige plek voor ze te creëren. Ze laat zien dat ‘probleemjongeren’ vaak een ongelofelijke veerkracht hebben, daarom moeten we ze niet afschrijven, maar juist in ze investeren met een hele hoop liefde en aandacht. Ze sluit af met een ijzersterk pleidooi om wat meer liefde en aandacht te geven aan leraren. Zij zijn tenslotte de mensen die 6, 7 of zelfs 8 uur per dag zorgen voor ons meest waardevolle bezit: onze kinderen.
Na een luid applaus voor Maggie MacDonnell wordt de zaal oorverdovend stil als Michaela DePrince begint met haar verhaal. Dit verhaal raakte me enorm. Hoe kun je zó sterk terugkomen van een jeugd waarin het ene trauma het andere lijkt op te volgen. Waarin je wordt aangezien voor duivelskind door je dorp, je beide ouders worden vermoord als je 4 jaar oud bent, je te voet 180 kilometer moet vluchten uit je weeshuis naar buurland Guinee omdat je in je eigen land niet veilig bent voor de rebellen. Hoeveel kun je als mens verdragen? De vastberadenheid van Michaela om tóch haar droom te verwezenlijken is even ontzagwekkend als inspirerend. De tweede pauze komt als geroepen, tijd om dit even te laten bezinken.
Het derde blok begint al even spetterend als de twee voorgaande. Een prachtig uitgedost gospelkoor onder leiding van Berget Lewis blaast ons van onze sokken met haar energieke optreden.
Bas van der Veldt, CEO van AFAS, is de eerste spreker in het derde blok; ‘Leadership’. Hij gooit er in hoog tempo veel praktische tips uit. Waarom houdt bijvoorbeeld niet elk bedrijf een jaarlijkse enquête waarin je een cijfer moet geven aan de directieleden? Hij benadrukt ook het belang van feedbackmechanismes die je móét hebben als leider. Bij AFAS krijgt elke nieuwe medewerker ook de opdracht om een keer een directielid tegen te spreken. Zo hopen ze een cultuur te creëren waar mensen eerlijk blijven en voor zichzelf blijven denken.
Precies dit punt komt ook heel sterk terug in het verhaal van de volgende spreker, Marshall Goldsmith. Een man met een schijnbaar tomeloze hoeveelheid energie en een lach die zo aanstekelijk is dat de hele zaal er vrolijk van wordt. Hij praat over hoe belangrijk het is om als leider feedback te krijgen en hoe je dat het beste kunt doen. Niet de hakken in het zand en er tegenin gaan, maar goed juist luisteren naar de ander, de ander proberen te begrijpen en de ander te bedanken voor de feedback.
Als hij van het podium stapt bedankt hij het publiek en voor de mogelijkheid dat hij zo meteen naar Obama mag luisteren.
Ben Tiggelaar komt het podium op. Ik kijk nog eens de zaal rond, het zit prop- en propvol. Zelfs langs de kant staan groepen mensen. Aan weerszijden van het podium staat een hele club strenge mannen in pak: dat moet wel de beveiliging van Obama zijn. De spanning stijgt als Ben net uitlegt dat hij de President net backstage al ontmoet heeft en dat dat hem een stuk rustiger heeft gemaakt.
Dan is het zo ver: er worden twee stoelen op het podium gezet en van linksachter het podium komt President Barack Obama het podium oplopen. Hij wordt ontvangen met een staande ovatie en honderden telefoons gaan de lucht in om een foto te maken. Bens eerste vraag aan Obama is of hij zo’n ontvangst vaker krijgt, “Yes” zegt Obama met een kleine glimlach op zijn gezicht.
Het gesprek dat volgt is een openhartig gesprek en een waarbij ik me regelmatig verbaas over de eloquentie van de man en het ogenschijnlijke gemak waarmee wijsheden en oneliners uit zijn mond vloeien.
Ook hij praat over het belang van feedback en eerlijke mensen om je heen. Een opvallende maatregel die hij nam, en gedurfde vind ik persoonlijk, is zijn schoonmoeder in huis laten wonen. Zij zorgde ervoor dat de Obama’s met beide benen op de grond bleven staan.
Ook interessant was wat hij zei over de ‘basics’ van je organisatie op orde hebben. Dat wil zeggen dat je goede mensen om je heen moet verzamelen en je best moet doen voor een gezonde cultuur in je organisatie. Iets wat hij daarom steeds tegen zijn medewerkers herhaalde was: “I promise I won’t get angry if you come to me admitting you’ve made a mistake, but I also promise I will get very angry if I find out you made a mistake and you didn’t tell me”. Als je organisatie gezond is ben je niet bezig met brandjes blussen die door de organisatie zelf ontstaan zijn, zoals schandalen of medewerkers die naar de gevangenis moeten. Dat laatste kwam eruit als een kleine steek onder water richting de huidige regering van de Verenigde Staten.
Die speldenprikjes richting Trump, werden met applaus en gelach ontvangen door het publiek. Verder ging het weinig over politiek. Ben stuurde er een keer voorzichtig op af, maar Obama gaf er een politiek antwoord op en stuurde daar even subtiel weer vandaan.
Wel heel open was hij over zijn privéleven, zo ging hij bijvoorbeeld in op hoe je je gezin bij elkaar houdt als je, zoals hij het zei, “redelijk wat op je bordje hebt”. Ook ging het over de uitdagingen die de combinatie van globalisering en technologische vooruitgang met zich meebrengen. Dat kan er soms voor zorgen dat mensen angstig worden of zich achtergesteld voelen. Dat is ook niet zo gek, want sommige banen bestaan opeens niet meer, maar ook de verschillen tussen arm en rijk worden groter. Als programmeur kun je tegenwoordig enorm veel geld verdienen en is er geen vuiltje aan de lucht terwijl je als laagopgeleide opeens je baan niet meer zeker bent. Obama deed hierin ook een oproep aan de mensen in de zaal. Het bedrijfsleven heeft een verantwoordelijkheid, zij moeten ervoor blijven zorgen dat de waarden en normen van onze maatschappij intact blijven. Bedrijven moeten het goede voorbeeld geven in eerlijk en ethisch handelen. Hoe antwoord je mensen die door globalisering en technologie bang zijn voor het verliezen van hun baan? Als we daar als samenleving, bedrijven incluis, onze verantwoordelijkheid niet in nemen zal angst en het sentiment van extreemrechtse partijen het overnemen.
Wat me nog het meeste aan het denken zette, was wat hij zei over werk-privébalans. Hij benadrukte nog eens wat het belangrijkste is in het leven: familie en vrienden. Obama: “Ik weet zeker dat wanneer ik op mijn sterfbed lig, ik dan nog denk aan de momenten dat ik mijn dochter meenam naar het park. Niet aan een goede speech die ik heb gegeven. Als dat dus het geval is, dan moet je ook volgens die maatstaf je tijd en energie verdelen”.
Als Ben zijn laatste vraag stelt bedenk ik me dat er inmiddels alweer ruim een uur verstreken is; een uur voelde nog niet vaak zo kort. De zaal leek een uur lang ingespannen haar adem ingehouden te hebben, het was al die tijd muisstil. En komt, nu hij het podium afloopt, langzaam tot het besef dat ze net een uur lang naar hun held hebben mogen luisteren.
Na Obama is er nog een verrassing zo meldt de dagvoorzitter. Gek, dat stond niet in het programma. En het lijkt me geen dankbare taak, na de President nog een praatje doen. Plots komt Ali B het podium oplopen. Jazeker: een rapper op een seminar over leiderschap.
Dit blijkt misschien wel de meest briljante zet van de organisatie. Ali komt met een hilarische anekdote over zijn backstage-ontmoeting met de President. Een beetje ontspanning en hilariteit is precies wat de zaal nodig had na een lange dag propvol met wijze, maar soms ook serieuze, woorden.
Het loopt zelfs een beetje uit de hand wanneer Ali spontaan iedereen uit te nodigen op het podium om mee te dansen op het nummer Rampeneren. Ik verwachtte misschien 1 dappere ziel, maar al snel stroomde het hele podium vol met enthousiaste ouders die een leuke selfie voor hun Fortnite-spelende tieners wilden maken.
De stage manager moest uiteindelijk ingrijpen en de moshpit stoppen want het podium dreigde het te begeven. Of zoals Ali het zelf zei: “ het podium lag in een deuk”. Een bijzonder einde van een net zo bijzondere dag.
Nog even doen we snel met m’n collega’s beneden een drankje. Iedereen staat nog te stuiteren van enthousiasme; “Hoe gaan we dit ooit nog overtreffen?!”, hoor ik een aantal keer voorbij komen.
Stiekem best een beetje moe van de dag stappen we snel in de auto, terug naar Amersfoort. We raken maar niet uitgepraat over vandaag en ik vermoed dat dat nog wel even zal duren.