Als accountant bevind jij je anno 2015 in een weinig benijdenswaardige positie. Jouw professionele toekomst bevindt zich namelijk in troebel vaarwater. Overleef je de slag met digitalisering en robotisering, of zul je uiteindelijk het onderspit delven? Misschien denk je dat het niet zo’n vaart zal lopen en dat je sterk staat door de toegevoegde waarde van je natuurlijke adviesfunctie. Voor dat deel van jouw werk zou die conclusie best juist kunnen zijn, maar geldt dat bijvoorbeeld ook voor controlewerkzaamheden? Bedenk in dit verband: robots klagen niet en zijn nooit ziek, zijn altijd op de hoogte van de meest actuele wet- en regelgeving en worden niet gehinderd door morele vraagstukken. Het is kortom concurrentie die je niet mag onderschatten.
Toen Oxford University in de herfst van 2013 een onderzoek publiceerde naar de mate waarin 702 verschillende beroepen geautomatiseerd zouden kunnen worden, hadden de alarmbellen eigenlijk al moeten afgaan. Op de door de universiteit opgestelde ranglijst van beroepen die weggeautomatiseerd zouden kunnen worden (waarbij positie 1 de meest veilige is), namen ‘accountants en auditors’ met plek 589 een positie in de achterhoede in. De kans dat het werk van accountants in de toekomst door software wordt uitgevoerd, bedraagt volgens Oxford University maar liefst 95% (zie kader). De studie werd weliswaar in het toonaangevende tijdschrift The Economist gepubliceerd, maar trok in Nederland niet of nauwelijks aandacht.
Dat veranderde een jaar later, eind september 2014. Toen publiceerde het accountants- en advieskantoor Deloitte een analyse van de impact van automatisering op de Nederlandse arbeidsmarkt, mede gebaseerd op het onderzoek van Oxford University. De media-aandacht voor die publicatie was massaal. Robots gaan ons twee tot drie miljoen banen kosten, was de onheilspellende teneur van de berichtgeving. In het rijtje voorbeelden van de door automatisering bedreigde beroepen keerde ook steevast de accountant terug. Voor de beroepsgroep een wake-up call van jewelste, zou je denken. Niet dus. Opnieuw bleven de alarmbellen oorverdovend stil. Er werd geen speciale Taskforce Voor Behoud van het Accountantsberoep opgericht. Er werden geen Kamervragen gesteld en het Malieveld bleef leeg.
Een jaar later is er weinig veranderd. Wie anno 2015 op de website van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) op het trefwoord ‘robotisering’ zoekt, ziet de ontnuchterende mededeling ‘Geen zoekresultaten gevonden’ op het beeldscherm verschijnen.